Briewe oor ewolusie en dewolusie

Hier is nog twee briewe aan koerante

Evolusie in skole, Brief aan Rapport

Moet evolusie nou in skole aangebied word of nie? Dames van die VF+ het bedenkinge daaroor uitgespreek, terwyl dr. Albert Alberts in Rapport  van 30 Augustus daarop gereageer het. Hy het sterk standpunt daarvoor ingeneem en alternatiewe beskouings afgemaak as aapstreke. Hy het ook aangedui dat, in Amerika, evolusie onderrig in skole vroeër verbied was, maar met wetgewing in 1958 is gepoog om wetenskap onderrig drasties te verbeter  en tegelyk moes evolusie ook weer aangebied word.

Dit is interessant om nou te kyk wat in Amerikaanse skole gebeur het. Die sekretaris van onderwys (publieke skole) in Amerika het in 1989 verklaar: “. . . Een uit elke vier Hoërskool leerders verlaat die skool voor die finale eksamens—bykans ’n miljoen. ’n Ander kwart—nog ’n miljoen—wat wel Hoërskool standerds voltooi het, is funksioneel ongeletterd wanneer hulle hul diplomas ontvang. Dus, helfte van die 18-jariges in hierdie land (VSA) het nie geslaag om basiese taal-, wiskunde- en analitiese vaardighede te bemeester nie. ’n Miljoen “dropouts” hier ’n miljoen funksionele ongeletterdes daar, elke jaar,” [soos aangehaal in ‘7 men who rule the world from the grave,’ bl. 172, deur Dave Breese]. Die hoof oorsaak was waarskynlik wat aangebied is, maar veral ook die onderrig metodes van John Dewey, die evolusionis.

Om nou die standpunt oor evolusie in skole hier by ons te beskou, is dit nodig om eers te sê wat evolusie is. Eerstens: Makro evolusie, of kortweg evolusie,  gaan van die aanname uit dat verandering vanaf laer lewens ordes na hoër ordes kan plaasvind. Anders gestel:  mense is maar net die produk van ewekansige mutasies plus natuurlike seleksie.  Tweedens: Daar kan natuurlik veranderings (verbetering of agteruitgang) binne soorte plaasvind a.g.v. natuurlike seleksie en/of mutasies.

Daar behoort geen probleem te wees met die aanbied van laasgenoemde nie want alle individue binne ’n soort het dieselfde soort databank van biologiese inligting. Baie mense glo egter nie dat ewolusie (die eerste soort) waar is nie. Hulle vrees die invloed van sulke leer materiaal op hul kinders. As dit eensydig aangebied word asof dit wetenskaplike waarheid is, sal dit groot oorredingskrag hê en kan veroorsaak dat kinders wegdryf van hulle geloof en ankers ( in God). Verder neig dié evolusie om  morele waardes af te takel en die waardigheid van mens-lewens te minag. In die vorige eeu het evolusie-gelowige kommuniste, bv. bykans 100 miljoen weerlose mense vermoor.

Dr. Willem van Heerden

Ek het na die brief geplaas is daaraan gedink dat die Kommuniste baie erger te kere gegaan het as wat ek hier geskryf het. Daar is heelwat meer mense vermoor, deur hulle in werkerskampe te gebruik en uit te honger, so op verskillende maniere. Polpot van Kambodieë het ’n derde van die mense in sy land doodgemaak!

Devolusie eerder as Evolusie

Die oorsprong van lewe is biologiese inligting, inligting wat bv. spesifiseer dat ’n mens is wat hy is. Daar is meer inligting hiervoor nodig as bv. wat nodig is vir ’n gogga om ’n gogga te wees. Dis soos wat daar meer inligting nodig is om ’n vliegtuig te bou as om, sê  maar, ’n ploeg te bou.

Sovêr dit lewende wesens op aarde betref, is nog nooit gevind dat inligting kan vermeerder, sodat ’n ingewikkelder klas lewe uit ’n laer vorm van lewe kan ontwikkel nie. Evolusie van een soort na ’n volgende is dus nie moontlik nie.

Wat meer is. Daar is gevind dat daar foute plaasvind met die oor kopiëring van inligting van een geslag na die ander. In elke geslag van mense is daar sowat 100 klein mutasies (foutiewe oordrag van inligting), wat in sigself nie beduidend is nie, want daar is massas inligting. Maar, op die langtermyn, met die kumulatiewe effek, gaan die mens-geslag agteruit. Dit lyk ook soms so, as mens rondom jou kyk en vele mense sien wat gestremd is. Statistieke wys ook dat dit toeneem. Dis dus in werklikheid die teenoorgestelde van evolusie, dis devolusie. Lees in die verband: Genetic Entropy, and the mystery of the Genome, deur dr. J.C. Sanford.

Dr. Willem van Heerden 

Drie briewe aan Bylae v Beeld

Drie Briewe aan “By” die Saterdag bylae in  “Beeld”

“By” het ’n aparte redaktrise wat haar eie ding moet doen. “By” het bestaan uit drie vou-blaaie, dus 12 bladsye. Op een bladsy was daar gewoonlik briewe geplaas.

My derde brief is nie geplaas nie, want die Saterdag toe dit geplaas sou kon word (8 Febr.), d.w.s. die Saterdag na die kleitablet artikel (waarop my brief onmiddellik geantwoord het), is die hele bladsy waarop die briewe gewoonlik verskyn net nie in “By” nie. “By” het toe bestaan uit net twee vou blaaie. Van toe af is daar nie meer briewe in “By” nie.

Dis nie meer dieselfde storie nie    BRIEF 1

Aanleidende brief/artikel

’n Dame het geskryf dat sy gedink het sy het al alles gelees toe ontdek sy Yan Rand en Rand glo nie in erfsonde nie. Die dame skryf toe dat al die probleme van vandag is dat kinders geïndoktrineer word met die ou storie (Bybel). Daarop antwoord my brief.

Antwoord

Na aanleiding van Margot Huysamer-Shaw se brief in By van Saterdag 16 November hierdie aanmerkings.

Sy kan tog seker nie bedoel dat die Christen leerstelling van erfsonde kinders skade aandoen nie. Geen kind kan so iets verstaan nie. Dit is vir volwassenes en veral vir gelowiges om te verstaan. Natuurlik kan ’n besef dat sekere dinge sondig of verkeerd is aan kinders oorgedra word. Selfs ongelowiges sal kinders verbied om verkeerde dinge te doen en dit is nodig. As dit op ’n verdraaide manier gedoen word, is dit die ouers se skuld, nie wat sy die “ou storie” noem se skuld nie.

Dit is ook verkeerd om te beweer dat die kerkvaders van ouds nog heers uit hul grafte. Al wat hul miskien voor gebruik word, is as ’n slaansak. Die huidige samelewing is sekulêr. Daar is net 4% van die mense in Nederland wat gereeld kerkdienste bywoon. In die res van Europa is dit seker maar dieselfde! In ons land sal die persentasie hoër wees, maar hier is baie net nominale Christene. Mense ken nie hul Bybels nie, weet in baie opsigte nie eers hoe om volgens die Bybel op te tree nie, of om hul kinders daarvolgens op te voed nie. Dan praat ek nie eers van die nie-Christene nie. Dus, alles wat verkeerd is, wat Margot raaksien, kan die “ou storie” tog nie voor beskuldig word nie, eerder dalk die gebrek daaraan?

Wat Ayn Rand betref. Sy is ’n merkwaardige, intelligente vrou, wat goed kan skryf en ’n eie filosofie stelsel opgebou het met ’n klompie volgelinge.

Nog ’n vrou, Margot, wat jy gerus kan ontdek, is Nancy Pearcey, in haar boek “Total Truth.” Sy kan goed skryf en het ’n wye agtergrond kennis.  Miskien eerder, vir ’n begin,’n besondere boek wat sy en medeskrywer Charles Colson geskryf het, is: “How now shall we live”?

Willem van Heerden

Die kerk sal bly staan BRIEF 2

Aanleidende artikel

Bertus het geskryf van die liberale teologiese dinge wat hulle aan universiteit geleer het. Ook dat die getalle lidmate drasties verminder. Verder dat sekere mense nog sekere dinge glo en selfs dat Jona in die vis was!

Antwoord

Na aanleiding van Bertus van Niekerk se stuk in “By” van 18 Januarie, “Kruis of munt, ewe sleg vir die kerk,” onderstaande aanmerkings.

Eerstens, wat basies is vir die Christen geloof, is die aanvaarding dat die Bybel God se openbaring aan mense is.   Dit is vas en onveranderlik—die absolute waarheid. Wat ’n Pous dus sou kon sê, of een of ander nuwe teoloog, maak geen verskil aan die waarheid nie. So ’n persoon kan of die waarheid raak vertolk, of hy kan foutiewe uitsprake maak. So ook kan gewone mense by die waarheid uitkom of dit nie raaksien nie. Rooi deel is geskrap, het nie in “By” verskyn nie.

Nou, omdat baie mense betrokke is en was, in die suster- en ander kerke, ook in sektes, kan mens wel baie soorte  vertolkings verwag, soos wat Bertus melding van maak. Dit is ook te verstane dat teoloë in SA beïnvloed sal word deur populêre teologiese neigings en filosofiese uitsprake in die res van die wêreld. Baie daarvan verwar gewone “kerkmense”  nog verder, veral as hulle nie werklike gelowiges is wat hul nek voor Christus gebuig het nie. Dis egter gerusstellend dat al hierdie gebeure in werklikheid niks aan die absolute waarheid verander nie (?).

Deur alles heen, in alle tye, was daar wel mense wat die werklike waarheid redelik goed vertolk het en daarvolgens gelewe het. So is dit ook vandag. Hulle is in baie kerk verbande. Hulle is die werklike kerk van Christus wat deur al die eeue staande gebly het en ook staande sal bly, omdat God dit beskik. Soos in enige groep is hier ook diegene wat graag lees, wat studeer, wat van alle wêreld beskouings weet en wat nie saamstem met sommige nuwe teologiese uitsprake nie. Dit is dus nie soos wat dit lyk uit Bertus se artikel, dat  gebrek aan kontak met die buitewêreld beter insigte verhoed het nie. Maar daar is natuurlik ook ander wat vir hul godsdiens beoefening net die Bybel lees en ooglopende dwaalleer kan raaksien en verwerp.

Die vraag van Bertus oor hoe die kerk staande gaan bly, is dus eerder van toepassing op die formele kerk verbande en wat die maghebbers in daardie verbande gaan maak.

Terloops, oor Jona in die maag van die vis: dis tog makliker vir God om ’n vis beskikbaar te stel om Jona in te sluk waarin hy drie dae kon bly, as wat dit is om die heelal te skep met al die lewende wesens op die aarde!

Willem van Heerden

Kleitablet dui op die waarheid van die Bybel BRIEF 3

Aanleidende artikel

Leopold het ’n artikel geskryf van die nuut ontdekte kleitablet wat vertel van die vloed. Iemand van die Britse museum is dan aan die woord. Hy verduidelik hoe die vloed storie van Babel waarskynlik gebruik is om die vloed storie in die Bybel saam te stel. Dan gaan hy verder, soos ’n liberale teoloog, om te vertel dat die Bybel nie God se openbaring is nie, maar woorde van mense oor God.

Antwoord

Na aanleiding van die artikel van Leopold Scholtz “Woord van mense oor God” in “By” van 1 Februarie, die volgende aanmerkings:

Die kleitablet wat gevind is, is baie interessant. Maar dis nie die enigste nie. Soos in die artikel ook gesê word, was daar vele in Mesopotamië.  In werklikheid was daar honderde vloed stories in gemeenskappe oor die hele wêreld.

Die tablet wat Finkel vertaal het verwys na ’n vloed en ’n sirkelvormige ark soos ’n mandjie. Wat baie interessant is van die tablet is die verwysing na diere (wat in die ark sou gaan): “Twee (diere) elk, twee vir twee” net soos in die Bybel beskryf word.

Al die volke met vloedstories in ver uiteenlopende plekke soos Amerika, Australië en Sjina, het nie kontak met mekaar gehad nie. Tog het almal elemente gehad van die werklike gebeure  wat in die Bybel opgeteken was. Die enigste vertolking hiervan kan wees dat volke dit van die werklike gebeure moes gekry het.

 Die oorspronklike verkryging van vloed-inligting begin by Noag en sy seuns. Na die toring van Babel, toe die mense oor die wêreld versprei  is, was die geweldige katastrofiese gebeurtenis van die sondvloed aanvanklik nog vars in die geheue van almal in gebrand. Dit is in elke volk oorvertel aan die kinders, en die kinders aan die kindskinders, so van geslag tot geslag oor honderde jare. Met die tyd het dit vloed mites geword wat vandag oral aangetref word.

Moses het hierdie werklike vloed in die Bybel beskryf. Daar kan ’n mens al die baie besonderhede lees van Noag, die vloed en die ark—’n ark van praktiese grootte en stabiele vorm wat vandag nog as die mees stabiele gereken word. Die Israeliete het dus nie eers 900 jaar later, tydens die ballingskap, die gebrekkige inligting van die sondvloed in Mesopotamië gekry en in die Bybel ingeskryf nie!  Dan sou ons nooit geweet het wat die werklike omvang van die vloed gewees het nie en ook nie hoe die werklike ark gelyk het nie—ons sou maar net die uitgerafelde en aangedikte mite-inligting daarvan gehad het.

Verder, anders as wat die Artikel beweer, dat die Bybel “woorde van mense oor God” is, is die Bybel in werklikheid die geïnspireerde “Woord van God” wat deur Bybelskrywers volgens hul eie styl neergeskrywe is. Die Bybel  is die werklike vertelling van die handelinge van God met die mens, geanker in die geskiedenis. Dis geskiedkundig korrek. Dit bevat die openbaring van God aan die mens en is die algehele waarheid vir die mensdom.

Willem van Heerden

Julius Wellhausen (1844-1918)

Wellhausen, Julius (1844-1918)

Samevatting

Wellhausen sê dat die Bybel nie God se openbaring is nie, maar mense se gedagtes oor God, waaruit volg dat:

·     Dele van die Bybel afgemaak word as mites.

·     Dele geskuif word na later tydperke, veral om die voorspel gedeeltes van profesieë dan te laat lyk asof dit nie voor die voorspelde gebeure geskryf is nie.

·     Hierdie tipe benadering is aftakelend maar tog “hoër kritiek” deur die kritici genoem—(hoog in watter opsig? Of dalk die “hoog” van ’n hooghartige arrogante benadering?)

Wellhausen se idees

Julius Wellhausen, ’n student van Hegel, het Christene se eeu-oue aanvaarding van die waarheid van die Bybel bevraagteken. Hy het ‘n nuwe manier om die Bybel te verstaan voorgestel wat, volgens hom, beter sou wees [7M bl. 91, m]. Dis om te verstaan dat die Bybel nie God se openbaring is nie, maar mense se gedagtes oor God –’n produk van evolusionêre denke, van groeiende persepsies van God binne menslike kultuur.

As dit dan nou nie God se openbaring is nie, kan krities daarna gekyk word. Gedeeltes kan afgemaak word as onwaar en ander gedeeltes kan na later tydperke geskuif word om die voorspel waarde van profesieë te vernietig. Dis dan ook wat gebeur het. Die Bybel word dus as’t ware versnipper. Dele word rondgeskuif om by  nuwe beskouings van chronologiese volgorde van gebeure uit te kom. Ander dele word as onbetroubaar of as foute  gebrandmerk of afgemaak as mites—alles om aan te pas by vooraf opgesette idees. Die metode is 'hoër kritiek' genoem, wat ook bekend gestaan het as die Graf-Wellhausen hipotese. Mens wonder hoe iemand hom kon aanmatig om hierdie aftakeling van die Christendom ‘hoër kritiek’ te noem, tensy dit doelbewuste aftakeling is. Dit lyk wel doelbewus, ten minste by sommige, waar hierdie arrogante houding deurslaan in medewerkers wat ongeërg  nuwe stellings maak, of wat ander mede kritici na-aap, sonder die nodige erns om deeglike navorsing daaroor te doen.

Skrywers van die Pentateug

Reeds voor Wellhausen se tyd was daar persone, wat in hul “Dokumentêre Hipotese”, beweer het dat die Pentateug deur vier persone geskryf is, die persone E, J, P en D [SL bl. 197, o]. Nog ‘n skrywer, in dié verband, was die Roomse Kerk priester, Richard Simon (1678), wat beweer het die die Pentateug deur minstens twee persone geskryf is: ‘n Yahwist en ‘n Elohist. Dit was volgens hom só omdat die twee skrywers die twee name vir God, Jehovah en Elohim in hul onderskeie geskrewe gedeeltes gebruik het [7M bl. 94, o].

Wellhausen het hierdie gedagtes verder gevoer om aan te pas by sy basiese uitgangspunt van ontwikkeling van godsdienste. Hiervolgens moes die gesofistikeerde gedeeltes waar spesifiek van een God sprake is, op ‘n later stadium geskryf gewees het, insluitend die hele Deuteronomium. Eksodus het hy as geskiedkundig gestel en voor dit alles as mites [7M bl 95].

Liberale teologie

Met hierdie aftakelende kritiek teenoor die Bybel is liberale teologie gebore, aan die gang gesit deur Wellhausen, as die belangrikste bydraer, saam met ander Duitse geleerdes. Vir hulle het openbaring van God verdwyn.

Gevolge

Aangehelp deur intellektuele hoogmoed, sekulêre media, en openbare druk, het hierdie “hoër” kritiek deurgewerk na inrigtings, universiteite en uiteindelik na kerke. Die Christelike geloof het ‘n komplekse stel van humanistiese rasionaliserings geword eerder as die geopenbaarde wil van God. Hoofstroom kerke het doppe geword waar rituele nog uitgevoer word, maar waar die siel nie meer teenwoordig is nie. Die krag van ware Christenskap het verdwyn.

‘n Kenmerk van die liberaliste is dat hulle steeds hulself Christene noem. Hulle aanvaar nie die waarheid van die Bybel nie—nie die godheid van Christus nie, nie die maagdelike geboorte nie, nie die ware aard van die geloof  nie, en nie baie ander kardinale Christelike leerstellings nie. Tog wil hulle hê dat konserwatiewe Christene  hulle as “een van ons” aanvaar. As gevolg hiervan is dit amper ‘n reël dat hulle nie die kerk verbande verlaat nie. Dis soos om parasiete te hê wat op die gesonde liggaam van die Kerk leef. Dit werk ondergrawend totdat hulle ’n meerderheid het. Daarna, met meerderheid steun word beweeg na openlike beheer—en nog ’n kerk, nog ’n kollege, nog ’n kerkverband is verlore na die vyande van Christus [7M bl. 103, 104].

Uit Maxisme en die Roomse kerk (Latyns-Amerika) het die skynbaar onmoontlike samevoeging te voorskyn gekom: “liberation theology” (Verlos teologie). Dit het glo die helfte van die Roomse kerk gekaap en ’n plek gevind in die spektrum van liberale Protestantse teologie.

 Verlos teologie stel dat Christus in die wêreld gekom het om ons ekonomiese verlosser te wees. Sy doel sou dan wees om eerstens die armes en onderdruktes te bevry van die bande van ekonomiese konstriksies. Sonde word hier geherdefinieer as basies om ryk te wees, om geld te besit teen die agtergrond van die armoede van die wêreld. Geregtigheid is om die rykdom te versprei deur die aan die armes te gee [7M bl. 81, o].

Kommentaar

Ontwikkeling van godsdienste

Liberaliste kry maklik steun van baie mense deurdat hulle naby die mode van die dag beweeg. Hulle kry ook maklik hul idees gepubliseer in die sekulêre media wat graag Bybelse waarhede aftakel.Die stelling dat mens se godsbeskouing ontwikkel het deur allerhande gode tot uiteindelik een God, is nie waar nie. Dit sou van animisme (aanbidding van geeste wat hul in natuurlike verskynsels bevind) deur panteïsme (alles goddelik) tot ‘n verskeidenheid gode en daarna tot een god gevorder het. Die teendeel is waar, volgens Robert Brow wat baie jare in Indië was en ‘n uitgebreide studie van oud-gelowe gedoen het. Die stamme daar het  nog ‘n gedagte van ‘n enkele hoë God, maar Hy word nie meer gevrees nie. Hulle offer nie meer aan hom nie want hulle het te doen met die dringende taak om die geeste in die bos tevrede te stel. [BA bl. 25, o]. ‘n Ander deskundige sê dat die animisme van vandag dui op 'n degenerasie van mense se ware kennis van God. Ook die Sjinese het aanvanklik die skepper God aanbid en het later gedegenereer tot aanbidding/verering van die draak en ander [FF].

Die liberaliste se foutiewe beskouing oor die ontwikkeling van godsdienste kan dus glad nie gebruik word om stukke in die Bybel te daarvolgens te dateer nie. So ’n poging dui eerder op ’n oppervlakkige, nie nagevorsde aanslag op Bybelse waarhede.

Skryfkuns in die oudheid

Vandag weet ons dat die skryfkuns reeds lank voor Moses se tyd bestaan het . Die kode van Hammurabi, in Babilon, 1790 voor Christus, bewys dit. Daar is ook ander tablette gevind wat toon dat die Ou Testament skrywers in 'n hoog ontwikkelde tyd gelewe het waaruit vele geskrewe stukke bewaar gebly het [SL bl. 197, o]. In Babilon het hulle ook al wiskunde toegepas. In die tyd van Abraham het hulle al ’n plek gebonde getallestelsel gehad met 60 as basis, wat anders was as die ander volke s’n. Die plekgebonde getallestelsel wat ons vandag gebruik (met 10 as basis) is eers 600 NC gebruik en is in die Weste eers in die 12de eeu aanvaar!

Moses wat in die Egiptiese koningshuis groot geword het, het toegang tot al die kennis van daardie tyd gehad. Hy was dus  bekend met al die wyshede van daardie tyd en kon beslis die Pentateug geskryf het.  Indien Moses se skryfwyse anders was, kon dit wel vertaal gewees het na Hebreeus.

Bybel is waar

Argeologiese opgrawings het nog altyd steeds die historiese akkuraatheid van die Bybel gesteun. Alan Millard, professor in Hebreeus en oud Semitiese tale aan die universiteit van Liverpool het tot die volgende gevolgtrekking gekom: “Ons bevestig dat niks gevind is wat bewys dat enige stelling in die Ou Testament onwaar is nie. Argeologiese navorsing is ‘n welkome hulpmiddel tot ‘n ryker kennis van die Bybel se boodskap” [BA, bl. 400, m].

In 1926 verskyn daar ‘n deeglike wetenskaplike werk wat dui op die akkuraatheid van die feitelike geskiedkundige inligting deur vergelyking met buite-Bybelse bronne. Dit was die artikel “Scientific investigation of the Old Testament” van Professor Robert Dick Wilson. Deur kontrolering met omringende volke, het hy in 184 raakpunte die presiesheid  van die opskrywe van persone, veral konings, bevestig. Die name van sulke persone het geklop met wat oor omringende volke te lese is.

Bronne

Die letters, aan die einde van ’n skrywer se naam bv. (XY), word in die geskrewe stuk as verwysing gebruik. Partymaal is die inligting so vervleg tussen skrywers dat net ’n algemene verwysing gegee word.

Blanchard, John. “Does God believe in Atheists" [ble 636, 2de uitgawe, 2011], (BA)

Breese, Dave. “7 Men who rule the world from the grave,” 1990, (7M)

Pearcey, Nancy. “Saving Leonardo,” 2001/2007, (SL)

Thong, CK. “Faith of our Fathers,” 2006, (FF) 

Skrywer

Willem van Heerden—November 2014

John Dewey (1859-1952)

John Dewey (1859 – 1952)

Opgestel deur Willem van Heerden, Januarie 2014

Samevatting

Dewey het  ’n geweldige invloed op die aftakeling van goeie onderwys in die VSA en ander lande gehad. Daarmee is ook die samelewings se waardes afgetakel  deur die opgroeiende jeug.

In hooftrekke was sy filosofie soos volg: 

1. Waarheid is nie universeel of absoluut nie. Absolute waarheid is ’n illusie. Niks is finaal nie, alles is vloeibaar. Alles verander voortdurend. Mense moet hulself nie besig hou met waarheid nie maar met betekenis—wat hierdie of daardie gebruik beteken, ens. Waarheid is gesetel in ondervinding.  Ondervinding wat toegepas word en wat werk is waarheid.

2. Morele gebruike het oor die tyd in die geskiedenis ontstaan as gevolg van omgewingsdruk, en word behou alleen as dit die toets slaag van ondervinding en pragmatiese resultate.

3. Kerke moet hervorm om die mensdom te dien. Dit is ’n godsdiens wat ’n blom sal wees van die moderne gees.

4. Mense is maar net biologiese organismes, maar anders as in die natuur waar ewekansigheid werk, moet mense besluite neem. Keuses moet gemaak word, ‘n soort van verstandelike ‘natuurlike’ seleksie, of geestelike aanpassing by die omgewing.

5. Skole het ‘n rol—die produksie van sosiale verandering.

6. Dewey het gesê dat Darwin hom ‘n nuwe logika gegee het om op die verstand en morele waardes toe te pas—sosiale ewolusie. Hierdie idees is niks anders nie as geestelike gereedskap om dinge gedoen te kry. Die enigste toets is hoe goed dit werk.

Meer besonderhede

Aan die begin van die 20ste eeu was daar groot verwagting (nie by ons is SA nie!) dat nuwe dinge gaan gebeur. Alles het rooskleurig gelyk met steeds beter tegnologie, filosofieë wat populêr word en beskawings wat al meer floreer het.

Darwin se hipotese het volle aandag gekry, en is ook toegepas op kultuurontwikkeling. Alles sou regkom met genoeg tyd. Maar, die teendeel het begin gebeur, en die bolwerk wat die verkeerde  in alles moes tem, die Christendom, se korrektiewe teologie het in die slag gebly, kon nie die humanistiese stroom keer nie, en het intellektueel en teologies in ‘n sekere sin saam beweeg.

Teen die agtergrond het Dewey, as pragmatis, ook sy invloed laat geld. Hy het ’n raakpunt met Hegel se filosofie gehad. Hegel het glo ‘n “deposito by hom gelos.” Sy denke was deurstrengel met ewolusie en die mens wat voortdurend moet kies om aan te pas.

Opvoeding

Dewey se groot invloed was in opvoedkunde deur sy baie geskrewe stukke deur die opleiding van onderwysers. Die volgende is in hooftrekke sy standpunte oor die onderwys.

Onderwys berus fundamenteel op eksperimente.

Onderwysers is nie instrukteurs nie en moenie aan hulself dink as mense met die finale waarheid nie, maar as fasiliteerders om  leerders te laat eksperimenteer sodat hulle pragmatiese strategieë kan ontwikkel, wat vir hulle werk. Leerders moet keuses maak volgens hul eie ondervinding.

Die metode dat elke leerling, as outonome individu, sy eie keuses maak, sy eie waardes kies, moet streng gehandhaaf word. Maar dis glo nie so maklik nie, want ‘n persoon se keuses word beïnvloed deur voorafgaande dogmas en geloofs- of kultuurwaardes. Dít moet eers uitgevee word voor ‘n leerling kan kies.

As voorbeeld het ‘n ma van haar ondervinding vertel, van hoe die uitvee proses werk. Kinders moet met ‘n skok uitgeruk word uit hul voorafgaande idees. In haar dogter se klas is aan hulle gesê hulle moet hul verbeel dat hulle ‘n moord beplan op hul beste vriend. Watter alternatiewe is daar om dit reg te kry? Sommige leerders het in weersin geweier om enigiets te beplan, maar dit was nie aanvaarbaar nie! Verder het die onderwyser van die kinders verwag om hul gevestigde idees te los, deur bewustelike herhalende denke dat dit verkeerd kan wees—sodat hulle in aanraking kan kom met hul eie persoonlike egte gevoelens {TT bl 240, b].

Van kinders word verwag om hul eie realiteit te skep!

John Dewey het ‘n groot aandeel gehad in die vorming van moderne samelewings. Hy het dit gedoen deurdat sy onderwys metode toenemend in skole toegepas is. As gevolg van artikels en boeke wat hy geskryf het en lesings wat hy gehou het en uiteindelik as hoof van die opvoedkunde departement van die invloedryke Columbia Universiteit in New York, het baie sy werk as gesaghebbend aanvaar. Onderwysers van oor die hele wêreld het na dié universiteit gestroom. Hulle het wat hulle geleer het as die “wetenskaplik-regte” metode aanvaar en toegepas, ongeag [TT bl 242]. Hulle bevraagteken dit nie. Hul geloof, indien enige, word in ‘n aparte kompartement gehou.

Ander, op dieselfde trant as Dewey, byvoorbeeld Mary Calderone, sê: Die hoof vraag wat opvoeders moet beantwoord is “watse soort mens wil ons produseer vir sy plek in die samelewing en hoe ontwerp ons die produksie lyn.” Sy roep skole op om kwaliteit mense te produseer  deur middel van doelgerigte  prosesse wat deur die beste denkers opgestel is (TT bl 392, m). . .  dit lyk amper of dit na genetiese ingenieurswese kan lei!?

Godsdiens

Dewey se godsdiens het in stappe verander tot dit naturalisme geword het. Dit was ‘n soort van verlossende humanisme en naturalisme (die mens en die natuur is alles). Hy het sy volgelinge aangeraai  om godsdienstige toewyding aan sosiale ideale te ontwikkel. Dit was ‘n geloof wat pas by sy geloof dat mense maar net biologiese organismes is wat probeer om die omgewing te beheer deur wetenskap [TT bl 239].

Kommentaar

Soos die twintigste eeu gevorder het, het dit al duideliker geword wat regtig aangaan. In plaas van rooskleurigheid was daar groot donkerheid, met ongekende gruwels. Onder die vaandel van die “goedheid van die mens”  is beter samelewings gepropageer waar goeie mense al hoe beter sou ontwikkel, met gevolglik al hoe meer voorregte (die eskalasie mite). Na oorname, egter, het diktators stelselmatig andersdenkendes en “oortreders” begin moor in kampe en op ander maniere en het die leiers-groep ongekende luukshede en voorregte vir hulle self ontwikkel.

Hoewel miskien nie op ’n tirannieke wyse afgedwing soos die kommunistiese diktators nie, was die Dewey-benadering wat in skole ingekom het, iets soortgelyks. Dit het die publieke skolestelsel in Amerika omgekeer tot die slegte toestand waarin dit sedertdien bestaan het.  Nie net geestelike waardes het in die slag gebly nie, ook oordrag van kennis. In 1989 verklaar die sekretaris van onderwys in Amerika soos volg: “Sedert 1985 het Hoërskool leerlinge konstante of verminderde punte in Universiteite se toelatings eksamens gekry en is die studente wat universiteit opgee en padgee onveranderd (onthou dat teen 1985 dit alreeds sleg was). Een uit elke vier Hoërskool leerders verlaat die skool voor finale eksamens—naby ’n miljoen. ’n Ander kwart—nog ’n miljoen—wat wel Hoërskool standerds voltooi het, is funksioneel ongeletterd wanneer hulle hul diplomas ontvang. Dus, helfte van die 18-jariges in hierdie land (VSA) het nie geslaag om basiese taal-, wiskunde- en analitiese vaardighede te bemeester nie. ’n Miljoen “dropouts” hier ’n miljoen funksionele ongeletterdes daar, elke jaar.” [7M bl. 172].

Dus, van die totale 4 miljoen kinders wat in Amerika elke jaar in die skole begin het, het net die helfte ’n redelike mate van kennis bekom. Maar ook hulle, saam met die ander vroeë skoolverlaters en dié wat nie by geletterdheid kon kom nie, is die samelewing in met ’n Dewey-tipe geestelike voorbereiding. Gevolglik het die samelewing elke jaar ’n afwaartse inspuiting gekry, met baie gevolge. Onder andere het saamwoon en egskeidings normaal geword. Kinders het groot geword sonder die stabiele invloed van gesinsverband. 

Miljoene ander kinders is nooit gebore nie, is met met aborsies vermoor!

Die finale toets dus, volgens Dewey se eie maatstaf (Ondervinding wat toegepas word en wat werk is waarheid): Dit het nie gewerk nie!

Bronne

Die letters, aan die einde van ’n skrywer se naam bv. (XY), word in die geskrewe stuk as verwysing gebruik. Partymaal is die inligting so vervleg tussen skrywers dat net ’n algemene verwysing gegee word.

Breese, Dave. “Seven men who rule the world from the grave,”  1990, (7M)

Pearcey, Nancy. “Total truth,” 2004, (TT) 

Godsdienste en wêreldbeskouings

Godsdienste en wêreldbeskouings

Analitiese Filosofie	Baie filosowe het nou besluit dat die rol van filosowe nie meer is om waarheid te vind nie, want dis nou die taak van die wetenskap. Filosofie sal help om die terme duideliker te stel. Dit word dus ‘n metode om konsepte te analiseer en die taal waarin dit gestel word [SL bl 160, m]. Hierdie tipe van filosofie het Amerikaanse filosofie in die twintigste eeu gedomineer [SL bl 160, m].
Animisme	Die aanbidding van geeste wat hul in natuurlike verskynsels bevind.
Boeddhisme	Die grootste van die Hindoe  ‘heresies’ dwalleer
Christelike Empirisisme En realisme	Christen empirisisme erken die waarde van sintuiglike sonder dat realiteit beperk is tot wat die oë sien. Verder aanvaar dit ook die onsigbare geestelike ryk van waarheid, goedheid, skoonheid en liefde. Christen rasionalisme erken die waarde van rasionalisme sonder om die waarheid te beperk tot idees wat kom uit die gevalle menslike rede [SL bl 140, b].
Chrstene en Flosofië en Wetenskap
Constructivism	Waarheid is ’n sosiale konstruksie. Waarheid word gemaak. In onderwys: kinders moet hulle eie realiteit konstrueer!{TT bl. 242]
Deconstructionism	Vertolking van skryfwerk is nie om skrywer se bedoeling te vind nie. Dit het begin as ‘n metode van literêre kritiek, maar word nou toegepas op alle tipes skryfwerk, insluitend wette. Volgens deconstructionism vertoon taal nie betekenis (wat impliseer dat daar ‘n bonatuurlike stuk van waarheid is); eerder is taal ‘n sosiale konstruksie. Enige geskrewe stuk vertoon (dikwels teenoorgestelde) sosiale en kultuurkragte, ten doel om uiteindelik ‘n sosiale groep se mag te bevorder. Vertolking beteken nie wat die skrywer bedoel het nie, maar om die onderliggende mag-verhoudings te ontbloot [HNL bl 404, m]. Dit het ook by vertolking van wette uitgekom.
Determinisme	Alles wat mense dink of doen word in ‘n masjien tipe aksie bepaal . Vryheid of vrye keuse is ‘n illusie [HL bl. 164, m].
Eksistensialisme	“Existence precedes essence.” “Essence” is ‘n voorafbestaande ideaal. Dus, “bestaan kom voor identiteit (wat ‘n mens is in sy hele wese).” Die eksistensialisme is ‘n beweging gesentreer om individuele bestaan waar mense verantwoordelikheid vir hul eie dade aanvaar en hul eie toekoms bepaal, maar dit gaan ook oor veel meer as dit (Uit “By” 27 Ok 2012). Hulle het beweer dat daar nie so iets is as ‘n universele menslike natuur nie, omdat daar nie ‘n god is nie. Daarom, o.a., is daar nie so iets soos morele riglyne nie. Sartre se beroemde slagspreuk is “mense is  veroordeel om vry te wees.” Mense moet maar aan die diep kant inspring en eie keuses maak soos wat die lewe aangaan (SL bl 221,225). Kierkegaard, die Deense Lutheraan, is die vader van eksistensialisme. Met Karl Barth het die eksistensiële metode in teologie ingekom.
Eksistensiële Teologie	Kyk na Neo-ortodokse teologie
Empirisisme	Alle kennis word verkry deur observasie. Anders gestel: observasie is die uiteindelike standaard waarteen alle waarheid aansprake getoets word. Daar is natuurlik niks verkeerd met empiriese metodes nie, maar empirisisme as filosofie kan nie bewys word nie [UP bl. 38, m].
Gaia hipotese	Dis voorgestel deur die Brit James Lovelock: Die aarde met alles daarop wat lewe is een enkele lewende organisme, ’n self regulerende sisteem, wat die omstandighede vir lewe kontroleer en in standhou [BA bl. 37, m].
Historisisme	Die verabsolutering van geskiedenis/ Byvoorbeeld, die siening in die geskiedenis dat idees produkte is van ontplooiende gewoontes [kultuur evolusie]. Die geloof dat mense met hul natuurlike intellek ’n interne betekenis in geskiedenis kan raaksien. Dis nie 'oorsaak' en 'gevolg' begrippe wat die historikus gebruik nie, dis iets wat die historisis as ‘n bonatuurlike noodwendigheid raaksien. Waar Hegel in geskiedenis die progressiewe self-manifestasie van die absolute gees sien, is hy 'n historisis. Waar evolusie 'n beginsel word van interpretasie van die geskiedenis, is dit 'n vorm van historisisme. In Keats se geskrif verskyn 'n presiese voorbeeld van historisme: 'tis the eternal law The first in beauty should be the first in might, [TWL bl. 243, b, Lewis]. Daar is niks wat nie buite die historiese proses staan nie. Historisisme beweer die Bybel is nie Goddelike openbaring nie. Dit is net menslike konsepte van God, wat met die tyd ontplooi van eenvoudig tot kompleks. Die eerste fase is animisme. Die volgende stadium polytheism (baie gode), dan henotheism (een hoofgod soos Zeus of Olympus), dan monotheism (een god). Die finale stadium is die etiese monotheism van profete soos Amos en Hosea, wat geleer het dat God nie net een is nie maar ook heilig [SL bl 196, b].
Humanisme	Tans: Alles draai om die mens sonder die bonatuurlike, dus sekulêr. Dit kan baie betekenisse hê. Aanvanklik in renaissance die oplewing van klasieke studie. Vanaf die Franse rewolusie, die beklemtoning van die mens sonder die bonatuurlike. Later, al hoe meer geïdentifiseer met die sekulêre. Maar, daar is blykbaar ook godsdienstige humanisme waar een of ander godsdiens by betrek word.
Islam	Die grootste van die Christen ‘heresies” dwaalleer [TWL bl. 369, b].
Instrumentalisme	Die definisie van idees as gereedskap om sosiale doelstellings te bereik
Marxisme en kommunisme	Mense is inherent goed. Die geskiedenis is ‘n dialektiese proses van tese, antitese en sintese (‘n siening, die teenstrydige siening van dieselfde objek/onderwerp, en die oplossing) wat aanhou en daardeur hoër vlakke van lewe veroorsaak. Maar, in die plek van ‘dialektiese idealisme’ het hy ‘dialektiese materialisme’ gebruik omdat hy ekonomiese kragte gesien het as die motor wat geskiedenis aandryf tot ‘n gestelde ideaal. Hy het vyf stadia van sosiale ontwikkeling gesien, en wou vanaf die vierde (kapitalistiese) oor beweeg na die ‘klaslose,’ gemeenskap (kommunisme). In hierdie dogmaties-ateïstiese gemeenskap moes ontslae geraak word van alle godsdienste, wat hy beskou het as die “opium van die mense,” of, die “sug” van elke onderdrukte individu.
Naturalisme/ Materialisme	Die fundamentele realiteit bestaan uit materie waar onpersoonlike natuurlike kragte optree. Die heelal is die produk van natuurwette.  Die mens is niks anders as biologiese wesens wat deur evolusionêre kragte geproduseer is.   (Terloops :Alle dinge het hul identiteit van God. Vir mense geld die morele wette en vir die materiële dinge die wette van die natuur (TT bl 84, +3). Die verskil tussen die twee is dat mense moet kies om te gehoorsaam terwyl die natuur die natuurwette moet gehoorsaam (volgens Calvyn).
Neo-Marxiste	Multiculturalism, feministe, en politiek-korrektheid word neo-Marxist genoem omdat hulle Marx se manier gebruik om hul onderskeie doelstellings te bevorder, van hulself bewus te maak, en om die juk van die onderdrukkers af te gooi.
Neo-Ortodokse Teologie (Eksistensiële Teologie)	Hierdie liberale teologie,  [NO], het ’n verdeelde beskouing van die waarheid: (1) Godsdiens in ’n aparte kokon of, sê  maar boonste vlak [die gebied van nie-rede],  en (2) Wetenskap, geskiedenis, kosmos [die gebied van rede]. In die gebied van die rede het die Bybel  foute, veral wat geskiedenis en skepping betref. Nogtans kan die Bybel in die gebied van nie-rede ’n godsdienstige ondervinding gee. Alle godsdiens word op die boonste vlak bedryf. Daar is egter nie plek vir bespreking nie, net arbitrêre stellings wat kan varieer soos die situasie dit vereis [HL bl 177, m]. Daar is in ’n sekulêre beskouing ook ’n dubbele gebied waaruit ’n sprong gemaak kan word na die boonste vlak van nie-rede, wat as ’n “groot ondervinding” bekend is. Hierdie ondervinding kan nie omskryf word nie, selfs nie vir die persoon wat dit sou hê, self nie. Hierdie teologie het ’n soortgelyke sprong wat op die oog af lyk of dit meer substansie het. Maar NO gebruik net godsdienstige woorde om dit kommunikeerbaar te laat lyk.
Neo-Platonisme	Plotinus (205-270 NC): Uiteindelike realiteit is die onpersoonlike een waaruit alle bestaan vloei, waarnatoe dit weer strewe om terug te keer. Hierdie ‘vloei aksies’ is in die vorm van ’n soort dalende of wyerwordende stroom—eerste die idees, dan die siel en laaste materie, later bekend as die Groot Ketting van Bestaan. Daar is geen wesenlike onderskeid tussen skepper en skepsel nie. Alhoewel die goddelike beeld stroomaf al hoe dowwer word, het alles wat bestaan godheid, anders kan dit nie bestaan nie. Dus is ook  ‘n mens se fisiese (materiële) liggaam (die dowwer deel) nie so goed nie, waarvan ‘n mens moet ontsnap d.m.v. asketiese gebruike. Dit is van die eerste formele stellings van panteïsme [BA bl. 36, o]. (TT bl. 385, 3). [Grieks: pan—alles, theos—god].
New Age	Die mens self is die hoof realiteit van New Age, die eie identiteit, die eie ek wat sy bewussyn moet verhoog om te besef hy is God. Wanneer die “self” besef hy is een met die kosmos, het hy die uiteindelike doel bereik: kosmiese bewussyn [EcH bl. 193]. Die hart van New Age is panteïsme. Die realiteit is onpersoonlike geestelike kragte. Dis ’n volledige wêreldbeskouing wat die drie hoof vrae beantwoord. Waar kom ons vandaan en wie is die mens? Die mens kom vanaf die Universele Gees, ’n onpersoonlike god of geestelike krag wat onderliggend aan alle dinge is. Wat het verkeerd gegaan? Die mens het sy ware natuur vergeet, vergeet dat hy deel is van God. Wat is die bron van die mens se  verlossing? Die mens moet weer sy ware natuur ontdek en weer skakel  met God binne-in. [HnL, bl. 268, o]. Daar is geen sonde nie, net ’n gebrek aan verligting. Mense moet die mistieke kennis van hul binne-godheid herwin, die bewussyn opgradeer. Daarvoor is daar allerhande metodes, vir dié wat dit wil doen, soos meditasie, ontspanning oefeninge, gebruik van kristalle, verdowingsmiddels ens. Die herwinning is om eenheid met God te soek deur grense van die ‘self’ te laat oplos. Dan kan glo uit hierdie goddelike krag getap word om, byvoorbeeld, meer kreatief te wees, meer energiek  en in staat om siekes gesond te maak. Hier is weereens die eskalasie mite waar die goeie mens goed is en homself nog kan verbeter deur een of ander ding te doen.
Panenteïsme (Process Theology)	Dis ’n soort kompromie tussen godsdiens en panteïsme. Dit ontken dat God ewig en bonatuurlik is, maar identifiseer hom nie met die materiële heelal nie. Inplaas daarvan is God en die heelal afhanklik van mekaar; God het die wêreld nodig want die wêreld bestaan alleen deur sy kardinale krag en die wêreld het God nodig, want dit kan nie bestaan sonder die kardinale krag nie. God is ‘n goddelike gees wat in en met die wêreld ontplooi, evolusie van die wêreld en ’n god. Die kosmiese en ons lewens is deel daarvan (TT  bl.  236, m). Alles is in god, nie soos panteïsme wat sê ‘alles is god’ nie, dus panenteïsme. Die fisiese wêreld is ‘n uitvloeiing (emanation) van God se wese (essence) is. Proses teologie leer dat soos ons keuses maak wat ons lewensvorme bepaal, so vorm ons god ook en sy ondervindings omdat ons lewens vaste vorm gee  aan die goddelike lewe. Ons is dan nie net mede skeppers met god nie maar ook mede skeppers van god.
Panteïsme	Alles is god, alles is goddelik. God is ’n onpersoonlike gemeenskaplike gees of krag wat die fisiese wêreld deurtrek, waarvan ook alle mense deel is—’n  poel van algemene spiritualiteit waarna almal kan vloei (TT bl 388) (Ech bl 192, L). Nirvana is die eenwording van die individu se gees met hierdie universele substratum van alle dinge, om jou individualiteit te verloor in die panteïstiese Een (TT bl 147, 2). Lewis sien rondom hom die immorele, naïewe, sentimentele, panteïsme. Hy het dikwels gevind dat dit die hoof obstruksie is teen bekering [TWL bl. 421, m]. Eienaardig stel hy dat panteÏsme op die langtermyn vyandig teen natuur is [bl. 400, m].
Positivisme: (scientism)	Waarneming van sintuie is die enigste toelaatbare basis vir presiese kennis en denke. Kan ook die beklemtoning van praktiese bo die ideale wees. Of: wetenskap is nie net meer ’n metode van ondersoek nie. Dit is verhef tot ’n wêreldbeskouing , (scientism). Wat nie deur die wetenskap bekend kan word nie, bestaan nie.
Postmodernisme	Post-modernisme ontken die koue rede en het  ’n  wollerige  toegeeflikheid tot alle waarhede aanvaar.  Geen godsdiens of wêreldbeskouing is beter as ’n ander een nie. Daar is geen objekte waarheid of betekenis nie en mense is vry om  eie waarheid te skep. Hulle kan ook op hul eie manier ’n geskrewe stuk vertolk want dis irrelevant wat die skrywer se oogmerk was. Alle vertolkings is ewe geldig. Dit hang af van jou beskouing. Die mens self is outonoom en definieer self realiteit en maak wat hy wil. Waarheid word gemaak, nie verkry nie. Dis nie daar buite êrens nie, dis ’n sosiale/menslike konstruksie soos al die fisiese dingetjies wat mens aanmekaar timmer. [TT bl. 242]. Feitlik alle beskouings en godsdienste kan hieronder tuis wees behalwe dié wat aandring op slegs eie waarhede.
Pragmatisme	Dis ’n kombinasie van  (1) historisisme—die definisie van idees as produkte van ontplooiende gewoontes (kultuur evolusionisme).    (2) instrumentalisme—die definisie van idees as gereedskap om sosiale doelstellings te bereik. Kultuur evolusionisme word aangebied as geheel en al naturalisties. Maar hul beskouing was nie deterministies nie (dat gemeenskappe onvermydelik deur dieselfde stadia’s van ontwikkeling gaan). Hulle glo in die die “oopheid” van die wêreld. By die laer vlakke van kompleksiteit vind ontwikkeling plaas d.m.v. kanse (soos Darwin), maar by die hoër vlakke, by mense, is “keuse” weer die sleutelwoord. Die onvoltooide, nie-deterministiese wêreld laat ruimte vir mense om realiteit te skep deur hulle vry keuses (TT bl 235). Hierdie idees word gebruik om sosiale doelstellings te bereik.
Realisme:	Waarheid kan ontdek word deur ‘n individu deur sy sintuie  (Descartes, Locke, Thomas Reid).  Lyk my dis eerder ’n kombinasie van empirisisme en realisme, wat staan teenoor die romantiese.
Reduksionisme	Takel enige begrip of ding af tot by sy wetenskaplike onderbou. Reduksionisme is ’n filosofiese term wat begin deur te sê dat, wanneer enige verskynsel ondersoek word, is die wetenskaplike verduideliking die enigste  geldige een wat beskikbaar is. Dit is soos verskillende wetenskappe wat mekaar verduidelik. Psigologie kan verduidelik word kragtens biologie, biologie i.t.v. chemie en chemie i.t.v. fisika. Huidig is die meeste belangstelling daarin dat ook die geestelike is ‘reducible’ na fisika. Toegepas op die manifesto artikel [BA bl. 165, bo] sê reduksionisme dat mense niks anders is as samevoegings van materie en kan daarom verduidelik word i.t.v. atome en molekules [HL bl. 164, m]. Blykbaar is Reduksionisme ook ’n redusering van die komplekse . . . na een gedagte [SL bl. 244, o].
Relativisme (Nie relatiwiteit)	Kennis is relatief, nie absoluut, so ook morele waardes [BA bl. 170, b]. Dit is ’n hoofstroom denke vandag. Niks is waar, alles is toelaatbaar.
Romantisisme	In Romantisisme is morele idealisme hoog gestel –die realiteit van die gees Romantisisme was ‘n reaksie teen die industriële revolusie, teen aristokratiese sosiale en politiese norme van die era van verligting en teen wetenskaplike rasionalisasie van die natuur.
Teleological	In die moderne tyd word die bestaan van ‘ontwerp’ as argument gebruik vir die bestaan van God. Dit is die teleological  argument, wat beteken: die beskouing van dinge as betekenisvol aangepas vir hul doeleindes. Om intelligente ontwerp in die heelal te sien, is om die heelal teleologically te sien. Maar intelligente ontwerp is nie bewys van die “skepping” van dinge nie, net van die ontwerp daarvan. Byvoorbeeld, ou murasies is ‘n bewys van ontwerp, nie van maak/skep van die materie daarvan nie (CH bl. 102, 1).
Utilitarianisme
Verligting:	Met die verligting het die klimaks van outonome rede aangebreek. Verligting het menslike rede as die pad gesien na universele waarheid en universele moraliteit; eerder dít as tradisie, geloof, of openbaring. Met die verligting het die klimaks van outonome rede aangebreek, wat later as wetenskaplike materialisme geïdentifiseer is [TT bl 101,  ].  Daar het eintlik twee skole van filosofiese denke ontstaan, die een vir die outoriteit van die sintuiglike, en die ander een, die outoriteit van die rede, die eerste, empirisisme en die tweede, rasionalisme. Empirisisme: sintuig ondervinding is die enigste bron van kennis. Bou daarop  nadat van alle vorige beskouing ontslae geraak is [volgens Bacon]. Fokus op die feite van die natuur, daaruit kan stellings gemaak word en uiteindelik wette. Die outoriteit van die sintuie. Rasionaliste: Alle kennis is gegrond op rede. Volgens Descartes weet jy jy bestaan. Dis die begin waarop voortgebou moet word. [SL bl 138-139]. Die outoriteit van die intellek.

Uit boek van CS Lewis

Uit die boek van CS Lewis “The Pilgrims regress, Christian reflections en God in the doc” (TWL)

Hierdie is aantekeninge wat vir my interessant was, uit bogenoemde boek. Dis nie na die tyd georden nie, maar sommer net soos wat ek dit geskryf het as ek iets vind. Lewis kan sy standpunte op ’n besondere manier stel. [Willem, 17 September 2013]

Professor DMS Watson het gesê (soos aangehaal in 1943) Evolution is accepted by zoologists not because it has been observed to occur or . . . can be proved by logical coherent evidence to be true,  because the only alternative, special creation is clearly incredible,” Bl 232. Dit is in elk geval ‘n hipotese.

Daar bestaan egter die mite dat—populêre evolusie—dat alles verbeter (eskalasie mite), al is die teengestelde meestal waar in biologiese evolusie. Die evolusie mite is al gestel deur Keats Hyperion amper 40 jaar voor die Origin of Species. Die tragiek van die evolusionêre mite is nooit meer edel gestel as deur Wagner in sy Wotan, en die ‘raptures’ nooit meer onweerstaanbaar as in sy Siegfried. Hy het verstaan wat hy skryf, dat “die drama toon die nodigheid om die noodwendigheid van verandering raak te sien en jouself daaraan te onderwerp, die verskeidenheid, veelvoudigheid en eternal novelty of the Real. Dit is die eerste bewys dat populêre Evolusie ‘n mite is, [bl 231, 232]. 

Biologiese evolusie is ‘n hipotese wat oor veranderings gaan. Die Mite gaan oor verbeterings, van dinge wat voorwaarts en opwaarts beweeg, (alles anders sal geïgnoreer word), dinge soos rede uit skreeue en snorke, organies uit die anorganies, die sterrestelsel uit een of ander soort sop, ens. So sal ook die huidige dinge verder verbeter. Vir hulle wat hiermee groot geword het is niks meer aanvaarbaarder as dat chaos sal verander in orde, dood in lewe, ignorance in kennis ens. [bl. 233, o].

Beskrywing van die onmoontlikheid van kanse wat lewe voortbring [bl. 234-35]—‘n lagwekkende gedagte.

Lewis sê hy hou van mites, en in die sin hou hy ook van hierdie mite. Hy sal dit dus bêre waar hy al sy feetjie mites sit. Maar as mens dink en redeneer is dit alles nonsens. Die teenoorgestelde is waar.

Historisme

Bl 243 Dis waar mense ‘n soort  “innerlike waarheid” agter die gebeure in die geskiedenis kan raaksien deur gebruik te maak van hul natuurlike vermoëns, van intelligensie, geleerdheid ens.--iets bokant die feitelike. Lewis sê dis nonsens.

Diverse

Geloof [bl. 275]. As die Here Jesus praat van ’n geloof groot genoeg om die berg te versit, bedoel Hy nie werklik ’n berg nie, maar wel iets groots. Byvoorbeeld, as ek sê ’n persoon se hart is gebreek bedoel ek tog nie die fisiese nie, maar dat hy ’n geweldige skok gehad het.

Bid in Christus se naam [bl. 277, b].

Bybelse kritiek  Kritici wat beweer dat mense in die tyd wat skrywers geleef het nie so duidelik verstaan het wat geskryf is nie, terwyl dit nou vir moderne mense meer duidelik is, is onsinnig, dwaas. Waar die kritici wonderwerke nie aanvaar nie, is dit maar ’n opinie soos van ’n gewone mens. Honderde kritici se opinies in die verband is niks werd nie.Dit dra geen groter gesag as enig iemand anders nie. Omdat hulle bv. nie voorspellings aanvaar nie, beweer hulle altyd dat dit op ’n later datum plaasgevind het en dus nie voorspel was nie [bl. 284].

Lewis het ondervinding van hoe verbygaande die ‘sekere gebruike’ van moderne geleerdes is, hoe gou dit ophou om modern te wees. . . Daar was bv. Engelse geleerdes wat bereid was om Henry VI op te kerf in ’n halfdosyn skrywers, maar dit word nou nie meer gedoen nie. . . Daar is teorie op teorie op teorie. As die eerste een ’n waarskynlikheid het VA 90%  en elkander dieselfde dan is die uiteindelike waarskynlikheid baie klein [bl. 286]. . . hoe sal jy weet dat iets simbolies is as jy nie onafhanklike toegang het tot  die gebeure  om vas te stel nie [bl. 288 m].

Ptolemy het reeds gesê dat “die aarde in verhouding tot die afstand van die sterre, het geen beduidende grootte en moet hanteer word as ’n wiskundige punt [bl. 350, b].

Lewis sê dat die moderne wetenskap het nader gekom aan die skepping deur te aanvaar dat daar ’n begin was. Vroeër is geglo dat dit van altyd af bestaan het [bl. 322]. Natuurwette het nooit iets voortgebring nie, dit is net die patroon hoe gebeurtenisse plaasvind. Die bron wat dit aan die gang sit moet elders gesoek word [bl. 352].

Wetenskap is studie van die natuur. Hoe kan jy vasstel dat daar iets buite die natuurlike is, as jy die natuur bestudeer?[bl. 348]

The Grand Miracle! Moet gelees word [bl. 354].

Bybel die waarheid

Evangelie nie mite [bl. 368].

Dit is moeilik om voor ’n gehoor die waarheid van die Christen boodskap tuis te bring want hulle dink gewoonlik jy beveel dit aan omdat dit “goed” is. Dit is baie belangrik om die waarheid te beklemtoon, elke keer as die vrae jou in ander rigtings druk. Daar is nie iets soos matig waar nie. Dis of heeltemal waar of vals. As dit vals sou wees is dit van geen belang nie. Maar heeltemal waar is dit van oneindige belang [bl. 368].

Gebed

Pascal het gesê dat God gebed ingestel het om Sy skepsels te gee die waardigheid van verband tussen oorsaak en resultaat. Die Here het aan mense die waardigheid gegee om die gang van gebeure op twee maniere te beïnvloed (1) aksie (om positief te werk of of om jouself kwaad aan te doen), en (2) gebed, binne die perke van God se oorhoofse plan. Gebede word nie altyd, in die oppervlakkige sin, beantwoord nie—nie omdat dit te swak is nie, juis omdat dit te sterk is.  Wanneer dit werk werk dit sonder beperking van ruimte en tyd [bl. 371-372], daarom kan dit gevaarlik wees.
    

Goeie lewe sonder Christus?

Daar is wat op die oog af voorbeeldige lewens gehad het, soos Sokrates of Confucius en ander, wat nie geweet het waaroor die lewe gaan nie en ook nie van die Christen boodskap nie, maar dis anders vir persone wat vandag sulke vrae vra.

In die Christen boodskap word aanspraak gemaak op die volle waarheid; dus nie ’n soort patente medisyne wat jou sal help en wat goed vir die gemeenskap is nie. Dit verskaf feite oor die mens, oor die heelal en alles wat daar is [bl. 373, m]. Dit lyk dus dat die persoon wat die vraag vra nie wil ondersoek om te weet of dit waar is of nie. Dit is soos iemand wat nie na sy bankstaat wil kyk nie omdat hy bang is wat hy daar sal sien. So ’n gedrag sprei deur die hele lewe—wil probleme weg skuif, ’n stomp word van sy geestelike skerpsinnigheid. Hy het sy geestelike maagdheid verloor [bl. 375, m].

Net moraliteit is nie die einde nie. Dit word nie oorboord gegooi nie, maar in die goddelike lewe ingesuig. Ons word nuut gemaak—kinders van God!

Die idee om ’n goeie lewe te hê sonder Christus is gebaseer op ’n dubbele fout: ons kan dit nie doen nie en tweedens, deur die ‘goeie lewe as doelstelling te hê mis ons die hele punt van bestaan [bl. 376]!

Islam is die grootste van die Christen sektes en Boeddhisme is die grootste van die Hindoe sektes [bl. 369, b]. En beide is eenvoudiger as waaruit hul stam [bl. 221,o]. Materialisme is ’n filosofie vir seuns. Die suiwer morele sisteme soos Stoïsisme en Konfusianisme is filosofië vir aristokrate [bl. 221].

"Dik" en "dun" godsdiens in beide Hindoeïsme en Christendom. Die dik van Lewis is blykbaar die meer oordrewe imosionele [TWL bl. 369].

 Eienaardig stel hy dat panteÏsme op die langtermyn vyandig teen natuur is [bl. 400, m].

Rousseau, die vader van die totalitarians, het gesê, van die Christendom, “ ek weet van niks meer teen die sosiale gees nie.” (I know nothing more opposed to the social spirit). Lewis suggereer hier ook dat Christene neig om meer kinders te hê as ander wat dan uiteindelik dinge sal regkry [bl. 380].

In Boeddhisme is die leerstelling van onsterflikheid sentraal, maar daar is niks spesiaal godsdienstig aan nie [bl. 387]. Juis verlossing van onsterflikheid, nie uitgelewer te word aan reïnkarnasie is die werklike kern van hul boodskap. Die bestaan van gode is nie noodwendig ontken nie, maar is van geen godsdienstige belang nie. In stoïsisme is godsdienstige kwaliteit en onsterflikheid veranderlikes, maar wat nie verander in direkte verhouding nie. . . Met die Christengeloof het God die mense eers opgelei om Hom te ken en lief te hê en dan later—die belofte van onsterflikheid. . . hierdie is heilige paradokse wat nie te gou aan die menslike geslag vertel moet word nie.

Deur enigsins te dink beteken dat dit nie ’n natuurlike aksie is nie [bl. 393, m].

Islam en  Godsdiens sonder dogma [bl. 394, b, ook bl. 395].

Eienaardig stel hy dat panteïsme op die langtermyn vyandig teen natuur is [bl. 400, m]. 

’n Uiteensetting van waarom die Evangelie nie mite is nie [bl. 406, o]. Dit is nie kunstig genoeg om mites te wees nie. Uit ’n verbeeldings oogpunt is dit lomp (clumsy), dinge word nie reg opgewerk nie. Min word gesê van Jesus se lewe en persone wat ’n legende opbou sal nie toelaat dat dit gebeur nie. Daar is niks in die literatuur van oudheid wat soortgelyk is aan die Vierde Evangelie nie, selfs nie eers in die moderne tyd nie, tot omtrent 100 jaar gelede toe die realistiese roman geskryf is nie. Die kuns om ’n ontoepaslike handeling te skep wat ’n gebeurtenis in verbeelding meer moet beklemtoon is moderne kuns. Die enigste verklaring is dat die persoon wat dit geskryf het dit moes gesien het.

Wonderwerk: Inmenging/ingryping by die natuur deur ’n bonatuurlike wese [bl. 420,b]. Dit is foutief om te sê dat ’n wonderwerk is die afbreking van natuurwette.

Lewis sien rondom hom die immorele, naïewe, sentimentele, panteïsme. Hy het dikwels gevind dat dit die hoof obstruksie is teen bekering [bl. 421, m].

Eersterangse kennis van iemand wat geskryf het, in die verlede, is beter as tweede of derderangs deur ander latere skrywers. Dis makliker en genotvoller.  Lees dus ook boeke van die oudheid. Baie interessante inligting oor skrywers word gegee in “On the reading of old books” bl. 434.

Vandag word baie uitsprake gemaak oor onderwerpe waar die skrywer nie ondervinding van het nie. Hoe kan jy praat oor liefde, godsdiens, moraliteit, ens. as jy nie binne-in gewees het nie [bl. 443}.

Lewis oor sy bewuswording van Christen wees: “Ek sou sê die grootste dwingende aksie is ook die vryste aksie. Wat ek daarmee bedoel, is dat geen deel van jou buite die aksie is nie. Dit is ’n paradoks, wat ek probeer verduidelik het in ‘Surprised by joy’ dat ek besluit het, maar dat dit werklik nie gelyk het of die anders kon wees nie [bl. 477, o].

Solank die Christendom baie aanhangers het deur die beeld van net soete goedheid en liefde sal daar nie veel opposisie wees nie. Ons moet onthou dat enigeen wat Christenskap aanvaar, wat ’n mate van belangstelling daarin het en selfs ’n groeiende intellektuele aanvaarding het, is heeltemal anders as bekering. Bekering vereis ’n verandering van die wil, wat ‘in the last resort’ nie sal verander sonder die inwerking van die bonatuurlike.

. . Dis eintlik die evangelis prediker wat die groot rol speel en ons ‘intellektueles’ sal nie veel regkry nie, al het ons ’n rol. . . Ons moet verder onthou dat ’n wydverspreide lewendige belangstelling in ’n onderwerp is presies wat mode is. En die aard van modes is dat dit nie hou nie. Hy noem ’n paar sulke modes in beskouings wat by Oxford maar kort tydjies gehou het. Dis soos dit gaan met met alle bewegings, modes, intellektuele beskouings en ander. . . Maar ’n Christen beweging bestaan ook uit iets stewiger as net die oppervlakkigheid van smaak. . . Gewoonlik  is daar aanvanklik niks teen ’n Christen beweging nie, maar later as die werklike betekenis van die Christen aanspraak, totale oorgawe, die pure kloof tussen die natuurlike en die bo-natuurlike, duideliker is, voel mense ‘beledig.’ Mense hou al minder van jou, naderhand haat hulle. Dan sal dit Christene dit begin ontgeld deur werk te verloor ens. [bl. 449-450].